Fizjoterapia stomatologiczna

Dysfunkcje czaszkowo-krzyżowe są drugą najczęściej występującą przyczyną bólu przewlekłego w układzie mięśniowo-szkieletowym człowieka. Zaburzenia układu czynnościowego narządu żucia są poważnym problemem społecznym, który dotyczy 5-12% populacji ogólnej, niemal dwukrotnie częściej występującym u kobiet. Prawidłowe funkcjonowanie tego układu jest bardzo ważne ze względu na podstawowe funkcje życiowe, w których bierze udział — ssanie, połykanie, kaszel, kichanie, odruchy wymiotne.

Przyczyny dysfunkcji

American Academy of Orofacial Pain stworzyło definicję zaburzeń układu czynnościowego narządu żucia: jest to zespół objawów dysfunkcji układu mięśniowo-szkieletowego i nerwowo-mięśniowego, które dotyczą stawu skroniowo-żuchwowego, mięśni żucia i związanych z nimi struktur, czyli całego obszaru czaszkowo-żuchwowego. Najczęściej występujące dolegliwości, z którymi pacjenci szukają pomocy, to bóle, ograniczenie ruchomości, trzaski, krepitacje (stawu skroniowo-żuchwowego i/lub odcinka szyjnego kręgosłupa). Przyczyny dysfunkcji w tym obszarze możemy podzielić na zaburzenia pochodzenia stawowego (ból stawu, przemieszczenie dysku, różne postacie hiper i hipomobilności, choroba zapalna, choroba zwyrodnieniowa, zaburzenia rozwojowe), zaburzenia pochodzenia mięśniowego (ból mięśniowo powięziowy, zapalenie mięśni, fibromialgię, zmiany nowotworowe), bóle łowy, wtórne bóle głowy pochodzenia stomatognatycznego), schorzenia tkanek otaczających staw skroniowo-żuchwowy (hiperplazja wyrostka dziobiastego żuchwy, choroby genetyczne).

Konsultacja z fizjoterapeutą

Jakie więc dolegliwości warto skonsultować z fizjoterapeutą stomatologicznym? Powinniśmy skonsultować trzaski, klikanie, przeskakiwanie, blokowanie żuchwy, bóle głowy, zawroty głowy, piski, szumy, zatykanie, ból uszu, uczucie wody w uchu (po wykluczeniu przyczyny laryngologicznej), problemy z zatokami, częste zapalenia, katar. Warto się wybrać do fizjoterapeuty w przypadku leczenia ortodontycznego (przygotowanie przed założeniem oraz podczas stosowania stałego lub ruchomego aparatu, a także szyn zgryzowych-relaksacyjnych, repozycyjnych czy stabilizujących), leczenia protetycznego, leczenia chirurgicznego (stan po ekstrakcji zęba, stan po wszczepieniu implantu), stanu po urazie (złamania, zwichnięcia) szczęki, żuchwy czy innych kość twarzoczaszki, stanu po leczeniu radioterapeutycznym w obrębie głowy i szyi, chrapania, suchego kaszlu, trudności z przełykaniem jedzenia, trudności z gryzieniem twardych produktów. Wybierzmy się także, jeśli mamy uczucie niestabilności szczęki/żuchwy, skrócenie zębów, widoczne ich starcie, zgrzytanie zębami, zaciskanie zębów, podgryzanie warg, uczucie za małej ilości śliny w ustach lub pieczenie ust, zaburzenia wzroku, ostatnio pogarszający się wzrok, obniżony apetyt, nudności, uczucie ucisku w gardle, ból podczas śpiewu, grania na instrumencie dętym, drętwienie/mrowienie w obrębie twarzy i ręki.

Współpraca ze specjalistami

Fizjoterapeuta prowadzący pacjenta po odpowiednim wywiadzie i badaniu ustala, jakie kroki są konieczne w celu jak najszybszego i trwałego wyeliminowania źródła dolegliwości pacjenta. Ważna jest współpraca z innymi specjalistami w celu zbadania i ustalenia rozwiązania przyczyny lub złagodzenia/zatrzymania postępowania dolegliwości  (w przypadku braku możliwości wyeliminowania jego podłoża). Niezbędny jest więc kontakt z otolaryngologiem, stomatologiem, neurologiem, logopedą, reumatologiem, chirurgiem szczękowym, psychoterapeutą i każdym innym specjalistą, który w danym przypadku jest w stanie pomóc w procesie terapeutycznym. Sam fizjoterapeuta z wykorzystaniem technik mięśniowo-powięziowych, stawowych, igłoterapii, neuromobilizacji, ćwiczeń w tym m.in. poizometrycznej relaksacji mięśni, rozluźnieniem pozycyjnym, kinesiotapingiem, dąży do ustabilizowania całego układu. Przeciwwskazań do zastosowania fizjoterapii jest stosunkowo niewiele (otwarte rany, ropnie okolicy twarzoczaszki), więc w przypadku występowania objawów warto udać się na konsultację i dać sobie szansę na większy komfort życia.

Mgr fizjoterapii Sylwia Słowińska-Pietrzak

Bibliografia:

• Kulesa-Mrowiecka M., Dysfunkcje czaszkowo-żuchwowe, Diagnostyka, leczenie i Rehabilitacja
• Kulesa-Mrowiecka M, Czerwinska-Niezbitowska B., Diagnostyka i leczenie dysfunkcji czaszkowo-żuchwowych w ujęciu holistycznym

Tekst pierwotnie ukazał się w Sucholeskim magazynie Mieszkańców Gminy (nr 8 sierpień 2023)