Bruksizm

Coraz częściej pacjenci pojawiający się w gabinecie stomatologicznym słyszą o takim pojęciu jak ”bruksizm”. Co to jest, kiedy go diagnozujemy, jakie są jego przyczyny, objawy i konsekwencje? Bruksizmem określamy nawykowe, najczęściej nieświadome, zgrzytanie zębami oraz zaciskanie, które może pojawiać się zarówno w nocy, jak i w ciągu dnia. Jego etiologia nie jest jeszcze do końca wyjaśniona. Z badań wynika jednak, że jest to schorzenie wieloczynnikowe, które wymaga interdyscyplinarnego, podejścia specjalistów z różnych dziedzin. Bruksizm jest sposobem organizmu na rozładowanie nagromadzonej energii. Poza tym jako inne przyczyny jego powstawania podaje się m.in.: stres, wady zgryzu, ubytki próchnicowe, braki zębowe, częste i długotrwałe żucie gumy czy schorzenia związane z układem nerwowym.

Diagnostyka bruksizmu

Diagnostyka powinna rozpocząć się od badania, wykonanego przez lekarza-dentystę, uwzględnić dolegliwości występujące u danego pacjenta i pomóc w znalezieniu przyczyny objawów. W naszym gabinecie lekarze specjalizujący się w leczeniu schorzeń, po odpowiedniej diagnostyce, znając ich podłoże, mogą rozpocząć leczenie odpowiednie dla konkretnego przypadku. Często podczas terapii niezbędna jest współpraca ze specjalistami z zakresu protetyki, ortodoncji czy fizjoterapii, aby leczenie nie polegało jedynie na eliminacji objawów, ale także przyczyny. W zależności od sytuacji w leczeniu wykorzystuje się szyny relaksacyjne, leczenie ortodontyczne, fizjoterapię, a także relaksację we własnym zakresie oraz zmiany nawyków.

Przyczyny bruksizmu

Bruksizm to schorzenie dotykające coraz większą liczbę osób, charakteryzujące się mimowolnym zgrzytaniem lub zaciskaniem zębami, szczególnie podczas snu. Ten nieświadomy nawyk może prowadzić do szeregu negatywnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak uszkodzenie struktury zębów, bóle głowy, a nawet problemy z układem trawiennym. Zrozumienie przyczyn bruksizmu jest istotne nie tylko dla osób bezpośrednio dotkniętych tym problemem, ale również dla specjalistów dążących do opracowania skutecznych metod leczenia i profilaktyki. Przyczyny bruksizmu są wielowymiarowe i obejmują czynniki takie jak:

• Stres i napięcie emocjonalne: Jednym z głównych czynników wywołujących bruksizm jest stres. W odpowiedzi na stres ciało często reaguje zwiększoną aktywnością mięśniową, co może objawiać się zaciskaniem zębów.
• Wady zgryzu i problemy ortodontyczne: Nieprawidłowe ustawienie zębów może prowadzić do nierównomiernego rozkładu sił w żuchwie, co z kolei może wywołać bruksizm.
• Czynniki neurologiczne: Problemy z układem nerwowym mogą także przyczyniać się do występowania bruksizmu.
• Czynniki behawioralne: Długotrwałe żucie gumy lub obgryzanie paznokci to przykłady nawyków, które mogą sprzyjać rozwojowi bruksizmu.

Objawy bruksizmu

Bruksizm, mimo że często niezauważany przez samego pacjenta, może prowadzić do szeregu nieprzyjemnych i szkodliwych objawów, które negatywnie wpływają na jakość życia i zdrowie ogólne. Objawy te mogą być różnorodne i obejmują zarówno bezpośrednie skutki działania na aparat żucia, jak i bardziej ogólne symptomy zdrowotne:

• Zużycie zębów: Jednym z najbardziej oczywistych objawów bruksizmu jest nadmierne ścieranie się szkliwa zębów, co może prowadzić do ich skracania, pęknięć i nawet złamań. Utrata szkliwa może również odsłonić dentynę, co zwiększa wrażliwość zębów na zimno, ciepło oraz słodkie lub kwaśne pokarmy.
• Bóle i dyskomfort żuchwy: Regularne zaciskanie lub zgrzytanie zębami może prowadzić do przeciążenia mięśni żuchwy, co manifestuje się bólem i uczuciem zmęczenia w okolicach twarzy, uszu, żuchwy oraz szyi.
• Problemy ze stawem skroniowo-żuchwowym (SSŻ): Bruksizm może przyczyniać się do zaburzeń funkcjonowania stawu skroniowo-żuchwowego, objawiających się bólem, trudnościami w otwieraniu ust, a nawet z trzaskami lub zablokowaniem stawu.
• Bóle głowy: Napięcie mięśniowe związane z bruksizmem często prowadzi do chronicznych bólów głowy, zwłaszcza w okolicach skroni i czoła.
• Uszkodzenie wewnętrznej strony policzków: Niektóre osoby cierpiące na bruksizm mogą nieświadomie przygryzać wewnętrzne strony policzków podczas snu, co prowadzi do powstawania ran i owrzodzeń.
• Zwiększone napięcie mięśniowe: Pacjenci mogą odczuwać ogólne napięcie mięśniowe w okolicach twarzy i szyi, co może przyczyniać się do uczucia zmęczenia i obniżenia komfortu życia.
• Zaburzenia snu: Bruksizm może zakłócać jakość snu, zarówno u osoby cierpiącej na ten problem, jak i jej partnera przez generowany hałas, co może prowadzić do zmęczenia i senności w ciągu dnia.

Metody leczenia bruksizmu

Leczenie bruksizmu wymaga indywidualnego podejścia i często interdyscyplinarnej współpracy. Do najczęściej stosowanych metod należą:

• Szyny relaksacyjne: Noszenie specjalnie dopasowanej szyny nocnej może pomóc w ochronie zębów przed ścieraniem i zmniejszyć napięcie mięśniowe.
• Leczenie ortodontyczne: W przypadkach, gdy bruksizm wynika z nieprawidłowego ustawienia zębów, leczenie ortodontyczne może być rozwiązaniem.
• Fizjoterapia: Zajęcia z fizjoterapeutą mogą pomóc w zmniejszeniu napięcia mięśniowego i nauczyć technik relaksacyjnych.
• Zmiana nawyków: Edukacja pacjenta w zakresie zmiany nawyków, takich jak unikanie żucia gumy czy obgryzania paznokci.

Konsekwencje braku leczenia bruksizmu