Covid – Suchy Las

W 2020 roku na początku pandemii drastycznie spadła liczba wizyt stomatologicznych dzieci – znaczna część rodziców zrezygnowała z dalszego leczenia dzieci czy profilaktyki , obawiając się zakażenia w gabinecie stomatologicznym. Dodatkową barierą były sytuacje, gdy ich gabinet był zamknięty lub przyjmował tylko pilne przypadki, oraz przekonanie, że ich dziecko nie wymagało leczenia stomatologicznego.
Nastąpiło to i tak już w bardzo trudnym okresie dla stomatologii dziecięcej, kiedy wskaźniki występowania próchnicy u dzieci w Polsce były alarmująco wysokie.
Próchnica zębów mlecznych i stałych u dzieci i młodzieży jest powszechnym problemem na całym świecie, a Polska, jak wynika z prowadzonych badań epidemiologicznych, należy do krajów o jej wysokiej zapadalności i intensywności. Szczególnie niepokojący jest fakt, że choroba próchnicowa pojawia się już w najwcześniejszym okresie życia i dotyczy najmłodszych dzieci w wieku żłobkowym i przedszkolnym.
Jak pokazują badania epidemiologiczne, w Polsce ponad 50% dzieci w wieku 3 lat ma zęby dotknięte ubytkami próchnicowymi. Za stan ten odpowiadają głównie: brak świadomości prozdrowotnej rodziców/opiekunów, niepodejmowanie badań kontrolnych i leczenia uzębienia mlecznego, co uniemożliwia skuteczne zapobieganie i wczesne leczenie minimalnie inwazyjne próchnicy u dzieci w wieku przedszkolnym. Z badań ankietowych wynika, że w Polsce ponad 60% rodziców dzieci w wieku do 3 lat nie było z dzieckiem u stomatologa, a pierwsza wizyta związana była z sytuacja nagłą, bólową lub urazem zębów.
Należy zdawać sobie sprawę, że próchnica zębów mlecznych rozprzestrzenia się u dzieci wyjątkowo szybko, a skutki braku regularnych wizyt u dentysty są nieodwracalne.

Według rekomendacji międzynarodowych i polskich towarzystw stomatologicznych, pierwsza wizyta w gabinecie stomatologicznym powinna się odbyć między 6. a 12. miesiącem życia. Jak wynika z raportu „Zęby na 6!“, jedynie mniej niż 5% dzieci odbyło pierwszą wizytę stomatologiczną w zalecanym wieku. Rodzice zgłaszają się natomiast do gabinetu stomatologicznego z dzieckiem zbyt późno, zwykle dopiero między 2. a 4. rokiem życia, kiedy stwierdza się już znaczne nasilenie choroby próchnicowej. Prowadzi to w efekcie do obserwowanych często sytuacji, gdy wśród dzieci w wieku szkolnym są takie, które nigdy nie były jeszcze u dentysty lub zgłaszają się nieregularnie, wyłącznie z powodu bólu zęba.
W Polsce wciąż powszechne jest przekonanie wśród rodziców, że zębów mlecznych nie należy leczyć. Niestety świadomość, że o zęby mleczne należy dbać, jest często niewystarczająca również wśród lekarzy rodzinnych, pediatrów, a nawet części dentystów, którzy w efekcie nie prowadzą prawidłowej edukacji rodziców/opiekunów o ważnej roli zdrowia jamy ustnej dla ogólnego stanu zdrowia dziecka.
Dzieci z ubytkami próchnicowymi w uzębieniu mlecznym są ponad czterokrotnie bardziej narażone na wystąpienie próchnicy w zębach stałych i jej bardziej agresywny przebieg niż dzieci zdrowe.
Za stan zdrowia jamy ustnej dzieci odpowiedzialni są rodzice, szczególnie w czasie pandemii i obecnych ograniczeń w dostępie do regularnych wizyt profilaktycznych, od nich zależy kontrolowanie zabiegów higienicznych, a także dostarczanie zdrowej dla zębów diety.
Nieleczone ubytki próchnicowe, zęby z martwą lub zgorzelinową miazgą, procesy zapalne w przyzębiu mogą prowadzić do bardzo poważnych powikłań, z sepsą włącznie, o gwałtownym i szybkim przebiegu, zagrażających zdrowiu i życiu dziecka, często wymagających hospitalizacji. Jak wskazują badania spośród istniejących w organizmie ognisk zakażenia 80 proc. znajduje się w obrębie głowy, z czego ponad 90 proc. w jamie ustnej.
Obecnie sytuacja nie jest prosta. Gabinety muszą ograniczyć liczbę przyjmowanych pacjentów, a przecież doskonale wiemy jaki olbrzymi problem mamy w naszym kraju, jeśli chodzi o zdrowie jamy ustnej dzieci. Jakie będą skutki zdrowotne tej pandemii? Nie ma profilaktyki, nie ma planowego leczenia, stąd perspektywy wyglądają niepokojąco.
Prowadzone na szeroką skalę programy profilaktyczne opierające się na profilaktyce zbiorowej w czasie pandemii zostały zawieszone mimo istniejących ogromnych potrzeb w populacji dzieci i młodzieży. Wraz z zamknięciem szkół przestały działać gabinety szkolne, a także nadzorowane szczotkowanie zębów prowadzone w szkołach przez higienistki. Szkolne programy zdrowia jamy ustnej, dla wielu jedyne źródło profilaktycznej higieny jamy ustnej dzieci z grup wrażliwych – podobnie zostały zawieszone z powodu zamykania szkół.
Należy informować rodziców, że wizyta u dentysty dziecka jest bezpieczna i ważna dla zachowania zdrowia jamy ustnej.

We współpracy z Wielkopolskim Oddziałem Narodowego Funduszu Zdrowia , Polskim Towarzystwem Studentów Stomatologii oddział Poznań oraz konsultantem wojewódzkim w dziedzinie stomatologii dziecięcej przygotowano broszury z informacjami: czego dzieci mogą się spodziewać w gabinecie, jak między innymi będą ubrani lekarze w czasie pandemii, czy też jak przygotować się do wizyty.
Wszystko to ma na celu zmniejszyć strach dzieci i uspokoić rodziców, którzy obawiają się zakażenia w trakcie wizyty stomatologicznej .(fot .broszura)
Obecnie wizyta stomatologiczna wygląda inaczej niż przed pandemią. Dzieci są przyzwyczajone do bardzo uważnego obserwowania wyrazu twarzy dentysty, a uśmiech i spokojna rozmowa pomaga im opanować strach i stres związany z wizytą. Nosząc maskę, gogle i przyłbicę lekarz ma utrudnioną możliwość nawiązania kontaktu wzrokowego z dzieckiem i komunikacji, a także głos osoby noszącej maskę jest tak zmieniony, że dziecku trudno jest rozpoznać dentystę. Wreszcie, sama obecność opiekunów, z którymi dentysta dziecięcy musi współpracować, zwiększa możliwość transmisji wirusa. W warunkach pandemii ograniczanie ryzyka kontaktu i potencjalnego zakażenia w trakcie wizyty stomatologicznej wskazuje na nową zasadę: jeden rodzic/opiekun towarzyszący dziecku. W przypadku dzieci niechętnych do współpracy / niespokojnych, z wysokim poziomem lęku stomatologicznego obecność rodziców jest konieczna, gdyż obce otoczenie, stosowanie środków ochrony indywidualnej przez lekarza może dodatkowo zwiększyć strach i niepokój.
Duże znaczenie ma odpowiednie przygotowanie dziecka do wizyty w czasie pandemii, wytłumaczenie roli i pokazanie na fotografiach jak w obecnych warunkach wygląda zespół stomatologiczny, aby młody pacjent oswoił się z nową sytuacją i miał szansę zadać pytania, aby złagodzić obawy i pokonać lęk przed nowym, nieznanym dotąd środowiskiem gabinetu stomatologicznego.

Warto więc, już dziś zadbać o zdrowie jamy ustnej swoich pociech. Zapraszamy wszystkich Małych (jak i Dużych 😉 Pacjentów na badanie kontrolne jamy ustnej. Zapraszamy!