Diagnostyka przedprotetyczna — znaczenie przygotowania do leczenia protetycznego

W dobie permanentnego braku czasu, stałej gonitwy myśli, ciała i duszy naszych pacjentów krótkie wizyty w gabinetach lekarskich pozornie powinny być akceptowane. A w tym przypadku na środowisko lekarskie wylewa się hejt i krytyka. Dlaczego i czy słusznie?

Słusznie — dlatego że podstawowy element wizyty u lekarza pacjenta szukającego pomocy nie może być w takich sytuacjach spełniony. Co mam na myśli? Tym problemem jest diagnostyka, czyli baza wiedzy o aktualnym stanie zdrowia pacjenta.

Cenny czas i bezcenne zdrowie

Naszym pacjentom brak czasu, mają problemy zdrowotne, ale najczęściej żal im czas poświecić, by dogłębnie i wspólnie z lekarzem te problemy przeanalizować i znaleźć optymalne rozwiązanie. Niejednokrotnie też jesteśmy w naszej placówce zaskakiwani paradoksalnymi pytaniami — dlaczego tak długo to trwa? Szanowny pacjencie, każdy problem diagnostyczny wymaga dogłębnej analizy i spojrzenia z różnych kierunków. Istnieje wiele możliwości leczenia, ale każda z nich powinna być dobrana indywidualnie do potrzeb danego pacjenta. Przyjmijmy, że trafiają do nas pacjenci z takimi samymi brakami zębowymi, czyli, „chorują na to samo”, ale czy to znaczy, że „chorują tak samo”? Oczywiście, że nie — każdy ma swoje dolegliwości, które doprowadziły do takiego stanu jamy ustnej, ale każdy ma też inną historię zdrowia. Dlatego trzeba tę historię dokładnie prześledzić i przeanalizować, a to już samo w sobie wymaga czasu. I to właśnie dlatego lekarz musi przeprowadzić wywiad, zebrać informacje i ustalić, w jakim okresie czasu utracono zęby i z jakiego powodu. Jak przebiegał proces gojenia miejscowego i jakie to miało powiązania z ogólnym stanem zdrowia?

Pacjent to wie, ale lekarz już nie, a wiedzieć powinien. Dla dobrej/prawidłowej diagnozy i późniejszego leczenie musi ustalić fakty. Potrzebne są zatem badania dodatkowe — w postaci zdjęć RTG, a w szczególnych sytuacjach — gdy rozpatrujemy ew. leczenie implanto protetyczne — także badanie KT, czyli wykonanie tomografu komputerowego.

Układanka z klocków Lego

Zęby pacjenta oczywiście widzimy w ustach i tam powinny pozostać, ale powinniśmy je „zobaczyć” poza jamą ustną na biurku, tzn. lekarz musi wykonać wyciski szczęk i odlać modele. By natomiast zobrazować wzajemne położenie przestrzenne szczęk, lekarz wykonuje tzw. rejestracje zwarcia i montuje to w urządzeniu imitującym stawy skroniowo-żuchwowe, by w rzeczywistości wirtualnej odtworzyć ich ruchy. Warto dostarczyć zdjęcia twarzy na przestrzeni kilku lat przed wizytą, by móc ocenić zmiany, które nastąpiły i z większą pewnością — przez analizę zastanego stanu — prognozować końcowy efekt, zarówno funkcjonalny, jak i estetyczny.
No to jesteśmy po wywiadzie i badaniu klinicznym — wiemy, co się dzieje, czego pacjent oczekuje, jaka była jego historia zdrowia, dlaczego chce zmian i dlaczego akurat w tym momencie życia. Mamy wykonane badania dodatkowe — potrzebne badania obrazowe RTG i KT, modele szczęk i ich wzajemne położenie. Wszystko to w odpowiednim urządzeniu pozwalającym symulować ruchy żuchwy. Zdjęcia twarzy przestawiają dynamikę zmian.

Teraz czas na myślenie, czyli układankę typu Lego — postawienie DIAGNOZY. Każda informacja z przeprowadzonych działań — wywiad, czas ekstrakcji zęba/rejestracja zwarcia/analiza zdjęć RTG i twarzy to klocek, a DIAGNOZA to owa instrukcja z pudełka klocków, która gdzieś się zagubiła w zabieganym życiu naszego pacjenta. A skoro już ją odnaleźliśmy i wiemy, jak budować ten model, to możemy podjąć skuteczne leczenie.

Dr n. med. Maciej Koralewski – lekarz stomatologii i specjalista protetyk

Tekst pierwotnie ukazał się w Sucholeskim magazynie Mieszkańców Gminy (nr 7 lipiec 2023)